تاثیر دو جدایه خاک شور و غیر شور Glomus mosseae و سطوح NaCl بر خصوصیات رشدی، زیست شیمیایی و ترکیب معدنی سه پایه پسته.1: رشد و ویژگی های زیست شیمیایی *

نوع مقاله : مقاله کامل پژوهشی

چکیده

 شوری خاک یکی از مهمترین مشکلات موجود در اکثر مناطق پسته کاری کشور بوده که می تواند با تاثیر بر جذب آب و عناصر غذایی رشد درختان پسته را به طور قابل توجهی کاهش دهد. از طرفی قارچریشه های وزیکولار آربوسکولار به عنوان عواملی برای کاهش اثرات مخرب شوری و رشد بهتر گیاهان در شرایط شور شناخته شده اند. این تحقیق به منظور تاثیر دو جدایه Glomus mosseae جدا شده از خاک شور و غیر شور در چهار سطح NaCl (صفر، 1400، 2800 و 4200 میلی گرم NaCl در کیلوگرم خاک( بر صفات رشدی و بیوشیمیایی سه پایه پسته سرخس، قزوینی و آتلانتیکا انجام شده است. در تیمار شوری بدون قارچریشه، پایه های آتلانتیکا و قزوینی وزن خشک اندام هوایی و ریشه، قطر و ارتفاع ساقه و نیز تعداد نهال های زنده بیشتری در مقایسه با سرخس داشتند. همچنین میزان پرولین و قندهای محلول آنها بیشتر از سرخس بود که با توجه به این خصوصیات، آتلانتیکا و قزوینی به عنوان پایه متحمل و سرخس حساس به شوری ارزیابی گردیدند. در گیاهان کلنیزه شده با جدایه خاک شور G. mosseae وزن خشک اندام هوایی و ریشه، سطح برگ، قطر و ارتفاع ساقه، غلظت کلروفیل، پرولین و قندهای محلول در حضور NaCl بیشتر از گیاهان بدون قارچریشه بود. همچنین تعداد نهال های زنده در گیاهان دارای قارچریشه در سطوح مختلف NaCl بیشتر بود. در سرخس، بیشترین تاثیر جدایه خاک شورG. mosseae بر صفات رشدی و زیست شیمیایی در شوری پایین و در دو پایه دیگر در شوری متوسط مشاهده شد. در هر سه پایه میزان تاثیر این جدایه بر صفات اندازه گیری شده در بالاترین سطح NaCl کاهش یافته و حتی به کمتر از مقدار این صفات در سطح صفر NaCl رسید. همچنین افزایش غلظت NaCl باعث کاهش درصد کلنیزاسیون طول ریشه در هر سه پایه گردید که این کاهش تنها در سرخس تفاوت معنی دار با سطح صفر NaCl نشان داد. جدایه خاک غیر شور G. mosseae اگرچه توانست در سطوح صفر و 1400 میلی گرم NaCl باعث بهبود وضعیت صفات اندازه گیری شده در مقایسه با تیمار شوری بدون قارچریشه شود 
اما تاثیر آن معنی دار نبود. سرخس بیشترین تاثیر ناشی از جدایه خاک شور G. mosseae را بر صفات رشدی و بیوشیمیایی نشان داد. در مجموع نتایج نشان داد که که بهبود وضعیت صفات رشدی و بیوشیمیایی در گیاهان کلنیزه شده با جدایه خاک شور G. mosseae می تواند یکی از مکانیزم های کاهش اثرات مخرب شوری و نیز تحمل بهتر نهال های پسته در شرایط شور باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of two isolates of Glomus mosseae from saline and non-saline soil and NaCl level on the growth, biochemical indices and mineral composition of three pistachio rootstocks. 1. Growth and biochemical characteristics

چکیده [English]

Soil salinity is one of the present major problems in the most pistachio growing areas of Iran which influences water and nutrient uptake and results in considerable growth suppression. Vesicular-Arbuscular Mycorrhizal fungi (VAM) have been recognized to reduce the detrimental effects of salinity on plants under saline soil conditions. The aim of the present investigation was to study the effect of two isolates of Glomus mosseae (Gm) recovered from saline and non-saline soil and four NaCl levels (0, 1400, 2800 and 4200 mg/kg of soil) on growth and biochemical characteristics of three pistachio rootstocks (Sarakhs and Qazvini and P. atlantica). In NaCl-treated soil without mycorrhizal fungus, Altanltica and Qazvini had higher shoot and root dry weight, leaf area, stems diameter and height, chlorophyll, proline and total sugar concentrations compared to Sarakhs. Based on the above criteria, Atlantica and Qazvini were found to be tolerant and Sarakhs was sensitive to salinity. The above mentioned criteria were higher in colonized plants by Gm from saline soil (GmS) than non-mycorrhizal plants. Non-saline soil of Gm (GmNS) did not significantly affect these characters. The number of plants survived in mycorrhizal plants at different NaCl levels was greater in non-mycorrhizal plants. In Sarakhs, maximum effect of GmS on growth and biochemical characteristics were at low salinity and at medium levels of salinity in the others two rootstocks. In all rootstocks, the effect of GmS at high NaCl level on the above criteria was reduced and was even less than no NaCl treatment. Also, increasing NaCl level generally caused a reduction of root length colonization of three roortstocks which was only significant in Sarakhs compared to zero NaCl level. Sarakhs showed the highest effects of GmS on the growth and biochemical characteristics. The overall results showed that growth and biochemical characteristics improvement in plants colonized by Gm may be considered as a mechanism of reducing detrimnetal effect of salinity and also to enhance pistachio seedlings tolerance to saline soil conditions.