نوع مقاله : مقاله کامل پژوهشی
نویسندگان
1
دانشآموخته کارشناسی ارشد بیماریشناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2
استاد، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3
دانشیار، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
4
استاد، گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
10.22034/ijpp.2024.710585
چکیده
نماتد ساقه و پیاز ) dipsaci Ditylenchus )یکی از نماتدهای مهم انگل گیاهی با گسترش جهانی است که بیشتر در مناطق معتدل خسارت می زند. پیاز، سیر و یونجه از میزبان های اصلی آن محسوب می شوند. مدیریت این نماتد با رعایت تناوب زراعی، کاشت ارقام مقاوم، استفاده از اندام های تکثیری و بذر عاری از نماتد و سموم نماتدکش صورت می گیرد. به دلیل خطرناک بودن کاربرد نماتدکش های شیمیایی برای سالمت انسان و محیط زیست، به کارگیری روش های ایمن، مؤثر و کم هزینه جایگزین ضرورت پیدا کرده است. در این پژوهش، اثر نماتدکشی اسانس های گیاهی آویشن کوهی، پونه، میخک، مریم گلی و مرزه، هم چنین متابولیت های گونه ای از قارچ Scytalidium در مقایسه با نماتدکش متام سدیم در شرایط آزمایشگاهی مطالعه گردید. برای تهیه جمعیت نماتد مورد نیاز، نماتدها از سیرهای آلوده جمع آوری شده از منطقه گوگان استان آذربایجان شرقی استخراج و به مدت 60 روز روی دیسک هویج در دمای 1 ± 18 درجه سلسیوس تکثیر گردید. تأثیر اسانس های گیاهی، متابولیت های قارچی و متام سدیم روی نماتدهای تکثیرشده در آزمایش های زیست سنجی با چهار تکرار انجام و مرگ ومیر نماتدها بعد از 24 و 48 ساعت ثبت شد. بعد از انجام تجزیه پروبیت داده های حاصل، مقادیر 50LC و 90LC برای هر کدام از ترکیبات مورد بررسی محاسبه گردید. مقادیر 50LC اسانس های میخک، پونه، مرزه و آویشن پس از 24 ساعت به ترتیب ،1748 /2 ،769 1662 و 4913 پی پی ام و برای متابولیت قارچی و متام سدیم به ترتیب /6 207 و /7 6 پی پی ام تعیین گردید. جهت شناسایی اجزای اسانس های گیاهی از کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرم ی (MS-GC (مجهز به ستون 5DB استفاده شد و نتایج آن ارائه گردید. بر اساس مقادیر 50LC به دست آمده ، به غیر از مریم گلی، ترکیبات مورد آزمایش در غلظت های نسبتاً پایین موجب مرگ ومیر و کاهش جمع ی ت نماتد dipsaci .D شدند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Comparison of the nematicidal effect of some essential oils and fungal metabolites against Ditylenchus dipsaci under laboratory conditions and
identification of their chemical compounds
نویسندگان [English]
-
Samaneh Khosravani
1
-
Gholamreza Niknam
2
-
Rogaye Karimzadeh
3
-
Saeed Zehtab Salmasi
4
1
Graduate M. S student of Plant Pathology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz. Iran
2
Professor, Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz. Iran
3
Associate Professor, Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz. Iran
4
Professor, Department of Plant Ecophysiology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz. Iran
چکیده [English]
The stem and bulb nematode Ditylenchus dipsaci is one of the most important plant-parasitic nematodes with
a worldwide distribution, causing damage mainly in temperate regions. Onion, garlic and alfalfa are its main
hosts. The use of nematode-free seeds and plant propagation materials, crop rotation, resistant cultivars and
chemical nematicides are common methods of its management. Due to the side effects of nematicides on
human health and the environment, the use of safe, cost-effective alternative methods are necessary. In this
study, the nematicidal effects of the essential oils of mountain thyme, oregano, clove, sage and savory as
well as the metabolites of the fungus Scytalidium sp. were studied in comparison to metam sodium under
laboratory conditions. To prepare the nematode population, nematodes were extracted from naturally
infected garlic from the Gogan region of East Azarbaijan province, reared on carrot discs and incubated at 18
± 1°C for 60 days. The effects of plant essential oils, fungal metabolites and metam sodium were investigated
in bioassays with four replicates, and nematode mortality was recorded after 24 and 48 hours. After a probit
analysis, the LC50 and LC90 values were calculated for each of the compounds tested. After 24 hours, the
LC50 values for the essential oils clove, oregano, marzeh and thyme were 1748, 769.2, 1662 and 4913 ppm,
respectively, and for the fungal metabolite and metam sodium were 207.6 and 6.7 ppm, respectively. Gas
chromatography with a mass spectrometer (GC-MS) and a DB5 column was used to identify the components
of the essential plant oils and the metabolites, the results of which are presented here. Based on the LC50
values, the compounds tested caused mortality and population decline of D. dipsaci at relatively low
concentrations, with the exception of sage-flower.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Keywords: Essential oil
-
fungal metabolite
-
metam sodium
-
nematode control
-
stem and bulb nematode
-
Ditylenchus dipsaci
)