واکنش ارقام پسته به Phytophthora pistaciae و اثر دما بر بیماری‏زایی آن

نوع مقاله : مقاله کامل پژوهشی

نویسندگان

1 مسئول مکاتبه

2 نویسنده

چکیده

انگومک یا گموز مهم‌ترین بیماری پسته در ایران است که یکی از عوامل اصلی آن شبهِ‌قارچ اُاُمیستِ Phytophthora pistaciaeمی‌باشد. به منظور بررسی واکنش ارقام مختلف پسته ایرانی در برابر P. pistaciae،جدایه‏هایی از این بیمارگر از درختان پسته‌ آلوده به انگومک از مناطق پسته‏کاری استان‏های یزد و کرمان در سال‏های 1388 و 1389 جداسازی شدند. این جدایه‌ها با استفاده از خصوصیات ریخت‏شناختی و ژنوم ریبوزومی شناسایی و بیماری‌زایی آنها تأیید گردید. گیاهچه‏های پنج ماهه ارقام پسته سرخس، بادامی ریز زرند، قزوینی، کله‏قوچی، احمدآقایی، اوحدی، خنجری دامغان و فندقی با جدایه‌های مختلف بیمارگر مایه‏زنی شدند. ارقام آلوده به منظور مشاهده علائم بیماری به مدت شش ماه مورد بررسی قرار گرفته، درصد نهال‏های مرده، وزن تر و خشک ریشه و شاخساره، ارتفاع گیاه و درصد کلنیزه شدن ریشه تعیین شد. نتایج این آزمایش با استفاده از آزمایش فاکتوریل با در نظر گرفتن دو فاکتورِ رقم و جدایه به ترتیب با هشت و سه سطح و سه تکرار برای هر ترکیب، در قالب یک طرح کاملاً تصادفی مورد واکاوی آماری قرار گرفت. هیچ تفاوت معنی‌داری در بین خصوصیات بیماری‌زایی جدایه‌های مطالعه شده بیمارگر مشاهده نگردید. مقایسه درصد مرگ ‏و میر نشان داد که بیشترین درصد مرگ‏ و میر مربوط به رقم سرخس (80%) و کمترین آن مربوط به رقم بادامیریز زرند (15%) بود؛ در حالی که در رقم قزوینی هیچ مرگ ‏و میری دیده نشد. مشاهدات نشان داد که ارقام مختلف از لحاظ حساسیت ریشه‏هایشان نسبت به کلنیزه شدن توسط بیمارگر متفاوت هستند و بیشترین و کمترین میزان آن به ترتیب مربوط به رقم سرخس و قزوینی است. رقم سرخس بیشترین (45%) و رقم بادامی (12%) و قزوینی کمترین (8%) کاهش ارتفاع را نسبت به گیاهان شاهد داشتند. بررسی وزن تر و خشک شاخساره و ریشه گیاهان نیز نشان داد که بیمارگر توانایی کاهش وزن بافت گیاهی را داشته و این کاهش در مقایسه با شاهد در رقم سرخس نسبت به سایر ارقام بیشتر بود. در کل، بر اساس شاخص‌های مورد بررسی، ارقام پسته قزوینی و بادامیریز زرند نسبت به سایر ارقام مقاومت بالاتری داشته، در مقابل، رقم سرخس بیشترین حساسیت را نشان داد. طبق نتایج به دست آمده گرچه دمای بهینه‏ بیماری‌زایی در رقم حساس سرخس 30 درجه سانتی‏گراد محاسبه شد، به نظر می‌رسد که دامنه‏ دمایی 25 تا 30 درجه سانتی‏گراد به خوبی در پیشرفت بیماری مؤثر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

REACTION OF PISTACHIO CULTIVARS TO Phytophthora pistaciae AND THE INFLUENCE OF TEMPERATURE ON ITS PATHOGENICITY

نویسندگان [English]

  • zahra mirsolaemani 1
  • reza mostofi zade ghalamfarsa 2
  • amir hossain mohamadi 2
  • mohamad javaheri 2
  • zia bani hashemi 2
چکیده [English]

Pistachio gummosis is the most important disease of pistachio trees in Iran. The fungus-like oomycetous pathogen, Phytophthora pistaciae,is a major cause of the disease. In order to investigate the reaction of different pistachio cultivars, P. pistaciae was isolated from infected pistachio trees in Yazd and Kerman Provinces of Iran during 2009 and 2010. These isolates were identified based on morphological and ribosomal genome characteristics, and their pathogenicity confirmed. In this study, five-month-old seedlings of various pistachio cultivars including Sarakhs, Badami-Rize-Zarand, Ghazvini, Kaleh Ghochi, Ahmad Aghaiy, Ohadi, Khanjari-Damghan, and Fandoghi were challenge inoculated using different isolates of P. pistaciae. The disease symptoms in infected cultivars were monitored for six months and the percentage of dead trees, the fresh and dry weight of roots and shoots, height of the plants and percentage of the root colonization were determined. The trial was performed as a two-factor factorial experiment with 3 replications for each combination, the factors being cultivars and isolates at 7 and 3 levels, respectively, in a completely randomized design. No significant differences were observed among pathogenicity of the pathogen isolates. A comparison of mortality showed that the Sarakhs had the highest percentage of deaths (80%) and the Badami-Rize-Zarand had the lowest percentage of deaths (15%), while in Ghazvini  no mortality was observed. The results of root colonization by pathogen varied in various cultivars, with the Sarakhs and Ghazvini giving the maximum and minimum root colonization, respectively. Sarakhs had the most height reduction (45%), with the Badami-Rize-Zarand (12%) and Ghazvini (8%) cultivars having the least. Studies on fresh and dry weight of shoots and roots of plants also showed some reduction in infected plant tissues, with the Sarakhs cultivar having the highest weight reduction in comparison with the control. On the whole, using the investigated criteria, Ghazvini and Badami-Rize-Zarand seemed to be more resistant than other cultivars, with Sarakhs being the most susceptible one. Although 30 °C was calculated as the optimal temperature for pathogenicity in Sarakhs cultivar, the results showed that the range of 25 to 30 °C could be extensively effective in development of the disease.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultivars
  • Gummosis
  • Pathogenicity temperature
  • Phytophthora pistaciae
  • Pistachio